Horlama ve Uyku Apnesi
Çağımızın önemli rahatsızlıklarından biri olarak kabul edilen uyku apnesi, önlem alınmadığı takdirde nadir de olsa ölümle sonuçlanabilmektedir. dolayısıyla hastalığın erken ve daha önemlisi uygun tedavisinin obstrüktif uyku apne sendromlu (OSAS) hastalar için hayati önem taşıdığını belirtmemiz gerekir.
Bu kadar önemli olmasına ragmen hastalığa yakalanan kişilerin büyük bir çoğunluğu hastalığı farketmedikleri ya da önemsemedikleri için genellikle hekime gitmemektedirler. Genelde bu kişiler eşlerinin yada yakınlarının uyarması yada istemesiyle başvuru yaparlar.
Uyku apnesi tanımı uyku esnasında hava akımının en az 20 saniye süreyle normal değerinin %20'sine ve daha altına düşmesi ile tanımlanabilir.
Oldukça yaygın olan hastalık, erkeklerde, yaşlılarda, çocuklarda, bayanlarda kısaca her kesimde görülmektedir. Erkeklerde biraz daha fazla görüldüğü bilinmektedir. Çocuklarda görülen rahatsızlık geniz etine ve bademciğe bağlı olarak gelişebilir. Alkol ve sigara kullananlar, aşırı kilolu olanlar, boynu kısa olanlar, alt çenesi gelişmemiş olanlar, sakinleştirici ve kas gevşetici ilaç kullanan kişiler daha fazla risk altındadır.
Uyku apnesinin yarattığı olumsuzluklar arasında ise;
- Bu rahatsızlığı olanlarda yüksek tansiyon görülme olasılığı fazladır.
- Bu kişilerde solunum güçlüğüyle birlikte gürültülü horlama görülür.
- Rahatsızlığı olan kişilerde kalp atışlarında düzensizlik ve kalp büyümesi sorunları görülür.
- Hastalar sıkça idrara çıkar.
- Uykuda fazla terleme görülür.
- Huzursuz bir uyku çekilir, uykusuzluk görülür.
- Sabahları yorgun uyanma, gün içinde uyuklama ve yorgunluk görülür.
- Hastalar hızla ve aşırı kilo alma eğilimindedir.
- Hastaların çoğu konsantrasyon güçlüğü çeker.
- Hastalarda davranış bozuklukları ve depresyon belirtileri görülür.
- Cinsel istek azlığı, kemik erimesi vardır.
- Sabahları ağız kuruluğu ve baş ağrıları görülür.
- Mide yanmaları ve huzursuzlukları vardır.
- Çocuklarda hiperaktivite vardır.
- Hastalarda şeker hastalığı riski fazladır.
- Kalp krizi ve felç geçirme olasılığı fazladır.
- Akciğer damarlarında basınç oranı yüksektir.
Polisomnografi OSAS için altın standart tanı yöntemidir. Hastalar 1 gece boyunca polisomnografi labaratuarında yatarak sabaha kadar uykuları takip edilir. Burada saatlik apne sayısı, kandaki oksijen ve karbondioksit oranları ölçülerek hastalığın boyutu hakkında bilgi sağlanmaktadır. Bu sonuçlara göre hafif , orta , ileri olarak derecelendirilen hastalık tedavi metodları ile ilgili olarak bireysel olarak değerlendirilmelidir. Bazı hastalar için en etkin tedavi yöntemlerinden biri olan olan sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP) tedavisi önerilirken, baz hastalar için cerrahi tedavi yolu bir çıkış ve tedavi edici bir metot olabilir.
Uyku apnesinin teşhisinden sonra hastanın bir Kulak-Burun-Boğaz uzmanının kontrolünden geçmesi gerekmektedir. Konu ile ilgili anatomik bozukluklar varsa bunlar düzeltilmelidir. Bunlar arasında sıklıkla yumuşak damak sarkması, küçük dil büyümesi, dil kökü büyümesi, burun kemiği eğrilikleri özellikle çocuklarda geniz eti ve bademcik büyümesi sayılabilir. Yapılan cerrahiyle beraber hasta eğer yandaş faktörler olarak kiloyu verip, sigara ve alkol tüketimini bırakırlarsa başarı şansı yükselir. Maskesiz uyuyabilecek bir seviyeye ulaşılabilir. Uyku apnesinin ilaçla tedavisi yoktur. Eğer cerrahi yöntemlerle bir başarı sağlanamıyorsa devreye CPAP (Continious Positive Airway Pressure) cihazı girmelidir. Bu cihazın kullanılmasındaki amaç hastaya devamlı hava basıncı uygulamasıyla uyku sırasında kapanan üst hava yollarını açık tutmaktır. CPAP cihazı hastanın burnuna yerleştirilen, yumuşak silikon bir maske ve bunu cihaza birleştiren hortumdan ibarettir. Cihazın olumlu etkisi birkaç gün içinde görülür. Yorgunluk, uyuklama gibi belirtiler kaybolur; hastanın günlük aktivitesi ve canlılığı artar, horlamalar kesilir. Artan dinamizm, şişman hastaların zayıflamasını ve sağlıklı kilolara ulaşmasını sağlar.